تاریخچه اندازه‌گیری فشار خون

تاریخچه اندازه‌گیری فشار خون به ۲۵۰ سال پیش بر می‌گردد که استیون هلز برای نخستین بار با تعبیه لوله شیشه‌ای در رگ گردن اسب، فشار خون را بر اساس سانتی‌متر آب اندازه‌گیری کرد. از آن زمان، دستگاه‌های اندازه‌گیری فشار خون به تدریج تکامل یافته و به شکل‌های مختلف امروزی درآمده‌اند.

در اواسط قرن نوزدهم، دستگاه‌های اولیه اندازه‌گیری فشار خون ساخته شدند. کارل لودویگ و ژان-لئونارد ماری پواسون از جمله پیشگامانی بودند که در این زمینه تحقیق کردند. در سال ۱۸۹۶، پزشک ایتالیایی سیپیون ریوا-روچی یک دستگاه فشارسنج جدید ابداع کرد که از کاف بادشونده و ستون جیوه استفاده می‌کرد. این دستگاه به مرور زمان به استانداردی برای اندازه‌گیری فشار خون تبدیل شد.

 برای دیدن آموزش اندازه گیری فشار خون در منزل توضیح داده شده توسط دکتر محمد تقی نجفی کلیک کنید  

دستگاه‌های اندازه‌گیری فشار خون

دستگاه‌های اندازه‌گیری فشار خون به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند: تهاجمی و غیرتهاجمی

الف) فشارسنج‌های تهاجمی

فشارسنج‌های تهاجمی برای اندازه‌گیری دقیق و مداوم فشار خون در شرایط بحرانی به کار می‌روند. این دستگاه‌ها معمولاً در بخش‌های مراقبت ویژه (ICU) و اتاق‌های عمل استفاده می‌شوند. در این روش، حسگر فشار مستقیم داخل سرخرگ بیمار قرار می‌گیرد و فشار خون به صورت لحظه‌ای و با دقت بالا اندازه‌گیری می‌شود.

ویژگی‌ها و کاربردها:

✅ دقت بالا: این دستگاه‌ها دقت بسیار بالایی در اندازه‌گیری فشار خون دارند.

✅ اندازه‌گیری مداوم: امکان اندازه‌گیری مداوم و لحظه‌ای فشار خون را فراهم می‌کنند.

✅ کاربرد در شرایط بحرانی: به دلیل نیاز به دقت بالا، در بخش‌های مراقبت ویژه و اتاق‌های عمل برای بیماران بحرانی استفاده می‌شوند.

❗ خطرات و محدودیت‌ها: این روش به دلیل نیاز به وارد کردن حسگر به داخل سرخرگ، می‌تواند خطراتی مانند عفونت و آسیب به رگ‌ها داشته باشد. بنابراین تنها توسط کادر پزشکی مجرب و در شرایط خاص انجام می‌شود.

ب) فشارسنج‌های غیرتهاجمی

بیشتر فشارسنج‌هایی که به طور شایع برای اندازه‌گیری فشار خون در کلینیک‌ها و منزل استفاده می‌شوند از نوع غیرتهاجمی هستند. این دستگاه‌ها به دو روش زیر کار می‌کنند:

نوع شنیداری: در این روش که شامل فشارسنج‌های عقربه‌ای و جیوه‌ای است، نوسانات و حرکت خون به صدا تبدیل می‌شود و با استفاده از گوشی پزشکی شنیده می‌شود.

نوع اسیلومتریک (دیجیتال): این فشارسنج‌ها فشار خون متوسط سرخرگی را با دقت اندازه‌گیری می‌کنند و بر اساس الگوریتم‌های هوش مصنوعی، فشار سیستولیک و دیاستولیک را محاسبه می‌کنند.

انواع فشارسنج‌های غیرتهاجمی

فشارسنج جیوه‌ای

فشارسنج‌های جیوه‌ای به عنوان استاندارد طلایی برای اندازه‌گیری فشار خون شناخته می‌شوند و دقت بسیار بالایی دارند. با این حال، به دلیل مضرات زیست محیطی جیوه، استفاده از آنها کاهش یافته است. این نوع فشارسنج‌ها برای استفاده توسط افراد مجرب و پرسنل درمانی توصیه می‌شود.

فشارسنج عقربه‌ای

فشارسنج‌های عقربه‌ای نیز دقت مناسبی دارند و برای استفاده توسط افراد مجرب و پرسنل درمانی توصیه می‌شوند. این دستگاه‌ها نیاز به کالیبراسیون هر چند ماه یک بار دارند. استفاده نادرست از این دستگاه‌ها می‌تواند منجر به نتایج نادرست شود.

فشارسنج دیجیتال بازویی

این نوع فشارسنج به دلیل سهولت استفاده و دقت مناسب، برای استفاده در منزل توصیه می‌شود. دستگاه‌های دیجیتال بازویی از روش اسیلومتریک برای اندازه‌گیری فشار خون استفاده می‌کنند و بسیاری از آنها توسط استانداردهای بین‌المللی تایید شده‌اند. هزینه بالای این دستگاه‌ها می‌تواند یکی از محدودیت‌های آنها باشد.

فشارسنج دیجیتال مچی

فشارسنج‌های دیجیتال مچی نسبت به انواع دیگر دقت کمتری دارند و برای تشخیص دقیق یا ارزیابی اثربخشی درمان توصیه نمی‌شوند. با این حال، به دلیل هزینه کمتر و سهولت استفاده، می‌توانند برای تشخیص اولیه فشار خون بسیار بالا مفید باشند. این دستگاه‌ها می‌توانند هشداری برای مراجعه به پزشک و اندازه‌گیری دقیق‌تر فشار خون باشند.

نحوه و اساس کار فشارسنج‌های غیرتهاجمی

1. نوع شنیداری: شامل فشارسنج‌های جیوه‌ای و عقربه‌ای است که با شنیدن نوسانات و حرکت خون با استفاده از گوشی پزشکی، فشار خون را اندازه‌گیری می‌کنند.
2. نوع اسیلومتریک (دیجیتال): این دستگاه‌ها با استفاده از حسگرهای الکترونیکی و الگوریتم‌های هوش مصنوعی، فشار خون را اندازه‌گیری و محاسبه می‌کنند.

نکات مهم در انتخاب و استفاده از دستگاه‌های اندازه‌گیری فشار خون

1. انتخاب نوع مناسب: بسته به نیاز و شرایط فردی، نوع مناسب دستگاه (تهاجمی یا غیرتهاجمی) را انتخاب کنید.
2. دقت دستگاه: مطمئن شوید دستگاه انتخابی دقت مناسبی دارد و به‌طور منظم کالیبره می‌شود.
3. آموزش استفاده: برای استفاده صحیح از دستگاه، به دستورالعمل‌های تولیدکننده توجه کنید و در صورت نیاز آموزش‌های لازم را ببینید.
4. شرایط مناسب اندازه‌گیری: در هنگام اندازه‌گیری، فرد باید در حالت آرام و نشسته باشد و دستش را به‌طور صحیح روی میز قرار دهد.
5. نگهداری و مراقبت: دستگاه را در شرایط مناسب نگهداری کنید و از ضربه و آسیب‌های فیزیکی به آن جلوگیری کنید.

مزایا و معایب دستگاه‌های اندازه‌گیری فشار خون

فشارسنج‌های جیوه‌ای

• مزایا: دقت بالا، استاندارد طلایی برای اندازه‌گیری فشار خون.
• معایب: مضرات زیست محیطی جیوه، نیاز به تجربه و مهارت برای استفاده.

فشارسنج‌های عقربه‌ای

• مزایا: دقت مناسب، سبک و قابل حمل.
• معایب: نیاز به کالیبراسیون، حساس به ضربه و افتادن، نیاز به تجربه و مهارت برای استفاده.

فشارسنج‌های دیجیتال بازویی

• مزایا: سهولت استفاده، دقت مناسب، قابلیت حمل بالا.
• معایب: هزینه بالا، احتمال خطا در صورت استفاده نادرست.

فشارسنج‌های دیجیتال مچی

• مزایا: هزینه کمتر، سهولت استفاده.
• معایب: دقت کمتر نسبت به سایر انواع، مناسب برای تشخیص اولیه

  
  

جمع‌بندی و نتیجه‌گیری

دستگاه‌های اندازه‌گیری فشار خون نقش حیاتی در تشخیص و مدیریت بیماری‌های قلبی-عروقی دارند. انتخاب دستگاه مناسب و استفاده صحیح از آن می‌تواند به بهبود مدیریت سلامت فردی کمک کند. با توجه به مزایا و معایب هر نوع دستگاه، می‌توان تصمیم بهتری برای انتخاب دستگاه مناسب گرفت. انتخاب نوع مناسب دستگاه بسته به نیاز و شرایط فردی، دقت دستگاه، آموزش استفاده، شرایط مناسب اندازه‌گیری و نگهداری و مراقبت از دستگاه از جمله نکات مهم در انتخاب و استفاده صحیح از دستگاه‌های اندازه‌گیری فشار خون هستند.

برای اندازه گیری دقیق فشار خون بهتر هست توسط متخصص انجام شود

منابع

1. Pickering, T. G., Shimbo, D., & Haas, D. (2006). Ambulatory blood-pressure monitoring. New England Journal of Medicine, 354(22), 2368-2374.
2. O'Brien, E., Asmar, R., Beilin, L., Imai, Y., Mancia, G., Mengden, T., ... & Palatini, P. (2003). European Society of Hypertension recommendations for conventional, ambulatory and home blood pressure measurement. Journal of Hypertension, 21(5), 821-848.
3. Parati, G., Stergiou, G., Asmar, R., Bilo, G., de Leeuw, P., Imai, Y., ... & Redon, J. (2008). European Society of Hypertension guidelines for blood pressure monitoring at home: a summary report of the Second International Consensus Conference on Home Blood Pressure Monitoring. Journal of Hypertension, 26(8), 1505-1526.